Davranış Değişikliği
Davranış Değişikliği
Davranış değiştirme, belirli davranışların değiştirilmesi için pekiştirme ve cezalandırma tekniklerinin kullanılmasını gerektiren yapılandırılmış müdahaleyi ifade eder. Farklı davranış sorunlarını tedavi etme, öğrenme sürecini iyileştirme ve her yaştan insanın iyi alışkanlıklar geliştirmesine yardımcı olma sürecinde faydalıdır.
Davranış modifikasyonunda kullanılan temel teknikler nelerdir?
Olumlu pekiştirme, olumsuz pekiştirme, ceza ve yok etme davranış değiştirmede kullanılan başlıca araçlardır. Olumlu pekiştirme, belirli davranışların tekrarını artırmak için başarının ödüllendirilmesini içeren bir tekniktir, örneğin bir öğretmenin ödevini bitiren bir çocuğu övmesi gibi. Olumsuz pekiştirme, hedef davranış gerçekleştiğinde sakıncalı bir koşullanmayı geri çeken ve böylece davranışın gelişmesini sağlayan bir yöntemdir; örneğin, bir öğretmenin iyi bir davranış için bir öğrencinin sınıftan daha erken çıkmasına izin vermesi gibi. Cezalandırma ise, örneğin görevi kötüye kullanma nedeniyle ayrıcalıkların geri alınması gibi sonuçlara yol açan zararlı davranışı azaltma stratejisi olduğundan farklıdır. Son olarak, sönme, davranışın azalmasıyla sonuçlanan belirli bir davranışın pekiştirilmesinin geri çekilmesi sürecidir; buna örnek olarak öğretmenin öfke nöbeti geçiren öğrenciye tepki vermemesi verilebilir.
Davranış modifikasyonu eğitim ortamlarında nasıl uygulanabilir?
Davranış değişikliğini okul ortamlarında uygulamanın bir yolu, iyi öğrenci davranışlarını teşvik etmek ve kötü olanları caydırmak için tasarlanmış disiplinli programlardır. Bunun bir örneği, öğrencilere iyi davranışları için jetonların verildiği ve bunların daha sonra öğretmenler tarafından düzenlenen cazibe merkezleriyle değiştirilebildiği bir jeton ekonomisi sistemidir. Bu jeton destekli ödül sisteminin sağlanması, istenmeyen davranışların cezalandırılmasından ziyade istenen davranışların pekiştirilmesine odaklanma yaklaşımıyla olumlu bir zihniyetin artırılması, katılımın teşvik edilmesi ve genel sınıf yönetiminin iyileştirilmesi gibi ek değerlere sahiptir.
Kendini izleme davranış değişikliğinde nasıl bir rol oynar?
Öz-izleme, bireylerin kendi kendilerine zarar vermelerini ve kendi işlevlerini özerk bir şekilde kontrol etmelerini sağladığı için davranış değişikliğinin anahtarıdır. Kilo vermek isteyen bir kişi, bir yemek günlüğü tutarak ne yediğini takip edebilir ve bunun karşılığında üzerinde çalışması gereken şeyleri belirleyebilir. Bu tür bir öz bilinç, sorumluluğu güçlendirir ve içlerindeki dürtüyü daha da artırır, böylece kişisel hedeflerine uygun davranış değişikliklerini uygularken daha az zorlanırlar. İnsanlar kalıpları ve nedenleri gördükleri zaman, değişiklik yapma sürecine dahil olabilirler.
Davranış modifikasyonunda karşılaşılan bazı yaygın zorluklar nelerdir?
Davranış değiştirme sürecindeki en büyük engeller, dönüşüm konusundaki isteksizlik, prosedürlerin uygulanmasındaki belirsizlik ve hemen sonuç alınamamasıdır. Tipik bir örnek, küçük bir çocuğun yeni ev kurallarının uygulanmasına karşı çıkması ve ebeveynlerin davranış değiştirme planlarını etkili bir şekilde uygulamasını imkansız hale getirmesidir. Olumlu veya olumsuz sonuçların kullanımındaki rastgelelik, bireyin şaşırmasına ve ilerlemenin engellenmesine yol açabilir. Ayrıca, davranış değişikliklerinin ortaya çıkması genellikle uzun zaman alır, bu nedenle hem birey hem de teknikleri uygulayanlar hayal kırıklığına uğrayabilir. Bu zorlukların aşılması genellikle azim, istikrar ve yardım edici bir atmosfer gerektirir.